Het Strategisch Plan is de leidraad voor de toekomstige inrichting van de Dendervallei. In het plan richten we ons op gebieden die een middelgrote kans hebben op overstromingen vanuit de Dender, dit zijn overstromingen die zich gemiddeld eens in de 100 jaar voordoen.
Het plan bevat 3 types maatregelen om wateroverlast vanuit de Dender te verminderen. Die maatregelen moeten honderden woningen en bedrijven beschermen die vandaag kwetsbaar zijn. Om in te spelen op de klimaatuitdagingen zijn daarnaast ook maatregelen nodig om de vallei te herstellen en te versterken.
Om de missie en ambities van het Strategisch Plan Ruimte voor Water uit te voeren en bij te dragen aan de toekomstige inrichting van de Dendervallei is een ontwikkelingsvisie uitgewerkt. Die geeft aan wat de gewenste ontwikkeling is van de Dendervallei en is gebaseerd op uitgebreid onderzoek.
De ontwikkelingsvisie bevat 3 verschillende types maatregelen om het overstromingsrisico vanuit de Dender te verminderen. Ze zorgen voor bescherming van honderden woningen en bedrijven die vandaag kwetsbaar zijn voor overstromingen. Om in te spelen op de klimaatuitdagingen, zijn er ook maatregelen nodig om de vallei te herstellen en sterker te maken.
In het plan gaan we uit van een overstroming die zich gemiddeld eens in de 100 jaar voordoet, ook wel een ‘T100’ genoemd. We willen de gebouwen en mensen beschermen die binnen de zone (Link naar veelgestelde vragen waar je een kaart vindt van de T100-contour) liggen die in dat geval overstroomt.
Op de afbeelding hieronder zie je een samenvatting van de verschillende maatregelen die we willen nemen in de Dendervallei. Meer informatie over die maatregelen? Klik op de blokken onder de kaart.
Bij een 100-jarige overstroming zijn zo’n 840 woningen bedreigd. Daarvan willen we er zoveel mogelijk beschermen. In het plan slagen we er al zeker in om iets meer dan 580 woningen te beschermen door dijken te bouwen of kades te verhogen. Het gaat hier over hoger gelegen gebouwen. Bovendien zijn het gebouwen die bv. dichtbij plaatsen voor werkgelegenheid of openbaar vervoer liggen. We noemen dit toekomstgerichte locaties. Op deze manier vrijwaren we onder andere de stadscentra stadscentrum van Ninove en Geraardsbergen.
Daarnaast zijn er een 190-tal gebouwen waarvoor er een beperkt overstromingsrisico is. De eigenaars van die gebouwen zullen individueel advies krijgen over hoe ze hun woning op eigen terrein best kunnen beschermen.
Een 90-tal gebouwen kunnen niet beschermd worden. Dat komt omdat ze moeilijk te beschermen zijn en/of omdat we zo de veiligheid op andere plekken, waar veel meer gebouwen zijn, niet kunnen garanderen. Hiervoor wordt de komende jaren een traject op maat gevoerd. Om te vermijden dat de eigenaars de komende jaren in onzekerheid blijven en/of wateroverlast ondervinden biedt de Vlaamse overheid hier aankoopzekerheid. Eigenaars krijgen indien ze dat wensen de mogelijkheid hun gebouw of bouwgrond te verkopen aan de overheid.
Daarnaast zijn er ook bedrijventerreinen of bedrijven waar toekomstgerichte activiteiten uitgevoerd worden. Ook die willen we zoveel mogelijk beschermen. Voor een deel van die bedrijven en terreinen kan dat door de terreinen anders in te richten. We noemen deze maatregel ‘waterrobuuste gebiedsontwikkeling’.
Op deze kaart zie je waar we toekomstgerichte locaties willen beschermen.
De Dender heeft bij hevige regenval ruimte nodig om buiten haar oevers te treden. Daarom is het belangrijk om ruimte die nu nog onbebouwd is onbebouwd te laten. In het Strategisch Plan bakenen we af over welke ruimte het precies gaat.
Ook tuinen kunnen een rol spelen in het maken van ruimte voor water. En meer bepaald de tuinen van woningen, die in het meersengebied van de Dender gelegen zijn. Meersen, dat zijn de natte weilanden langs de oevers van de vallei. Terwijl de woningen hier geen gevaar lopen moeten de tuinen veilig overstroombaar blijven. Dat betekent dat hier beter geen constructies zoals tuinhuizen gezet worden. Zo zijn ze een deel van de oplossing om wateroverlast en schaarste tegen te gaan.
Voor de eigenaars van deze tuinen werken we een infopakket uit om te sensibiliseren hoe ze hun tuinen best aanleggen en onderhouden. Ook bekijken we hoe we dit kunnen afdwingen met een verordenend instrument, zoals een stedenbouwkundige verordening.
Heb je (ver)bouwplannen of plannen in je tuin?
Een van de maatregelen uit het Strategisch Plan is zoveel mogelijk overstromingsruimte behouden. Het is dan ook belangrijk dat iedere eigenaar of gebruiker van percelen gelegen binnen het overstromingsgebied van de Dender zich bewust is van de mogelijke impact hiervan. Het Strategisch Plan doet immers ook uitspraken over de (bouw)mogelijkheden op deze percelen.
Plan je een aanvraag voor een omgevingsvergunning binnen het natuurlijk overstromingsgebied van de Dender? Neem dan voor indiening van jouw dossier al contact op met de dienst Omgevingsvergunningen van je gemeente.
Op deze kaart zie je waar we overstromingsruimte willen behouden.
Harde oevers, nauwe brugopeningen, inname van overstromingsgebieden… de Dender kreeg de voorbije decennia altijd maar minder ruimte. Ook indijking en verharding zorgde ervoor dat de beschikbare ruimte voor water in de vallei van 13.000 hectare naar 3.500 hectare ging.
Een deel van de oplossing voor de Dendervallei zit daarom in het herstellen van die vallei. Daarbij zijn ingrepen op zowel de Dender als haar zijbeken noodzakelijk. Het herstellen van de vallei wil niet zeggen dat we teruggrijpen naar een meanderende, onbevaarbare Dender zoals vroeger. We vertrekken vanuit de mogelijkheden die het huidige watersysteem biedt en kijken daarbij ook naar de natuurdoelstellingen in de meersen en de bevaarbaarheid van de rivier met aangepaste stuwsluizen.
Het Strategisch Plan zet daarom in op maatregelen die de waterbergingscapaciteit van de vallei vergroten met 250.000 m3. Dat kan door op verschillende locaties in de vallei kunstmatig opgehoogde gronden af te graven.
Op middellange termijn worden een 90-tal niet-beschermde gebouwen verworven om te worden verwijderd. De opgehoogde percelen van deze gebouwen worden afgegraven waardoor het natuurlijk reliëf van de vallei wordt hersteld en de vallei landschappelijk terug een aaneengesloten geheel wordt.
De overstromingsruimte wordt ook vergroot door de Denderdijken op een aantal plaatsen meer landinwaarts te plaatsen of ze te verlagen. Deze maatregel vergroot niet alleen de waterbergingscapaciteit in de vallei maar zorgt er ook voor dat de Denderoevers meer natuurlijk kunnen worden ingericht. Dat is bijvoorbeeld ook goed voor fauna en flora.
Het watersysteem in de vallei wordt geoptimaliseerd door zijbeken vanuit de flanken niet direct te laten afwateren in de Dender, maar door ze waar mogelijk te verbinden met de parallelle waterlopen en grachten doorheen de meersengebieden. Op die manier stroomt er minder snel water de Dender in. Bovendien helpt het om droogte tegen te gaan.
De bruggen over de Dender vormen trechters die de rivier op die plek vernauwen. Telkens zo’n brug toe is aan vernieuwing, kan de doorgang verbreed worden.
Vlakbij de Dender liggen zo’n tiental bedrijven die vroeger voor hun activiteiten afhankelijk waren van het water. Ondertussen zijn ze dat niet meer. Als de kans zich voordoet, kan er bekeken worden of die bedrijven kunnen verhuizen naar beter gelegen plekken.
Boven op die maatregelen moeten alle kansen gegrepen worden die zich in de toekomst nog aandienen om de vallei verder te herstellen, om extra ruimte voor water te maken en om kwetsbare of zonevreemde gebouwen een nieuwe locatie te geven. Deze aanpak gaat niet gepaard met dwingende maatregelen zoals onteigeningen, maar speelt in op kansen die zich voordoen: gebouwen die te koop worden geboden, activiteiten die verhuizen of worden stopgezet, infrastructuur die wordt vernieuwd…
Op deze kaart zie je waar we overstromingsruimte willen behouden.
